Phòng chống và xử lý khi tiêu sáo bị nứt

Tiêu sáo trúc thì khó vỡ nhưng lại dể nứt. Tiêu sáo nứa thì dể vỡ nhưng ít nứt hơn. Cây trúc nứa càng già thì càng dể nứt. Híc, thật đau lòng!

Sau đây mình sẽ chia sẽ một vài kinh nghiệm để chống sự vỡ, nứt của tiêu sáo cũng như xử lý sau khi bị.

Cách phòng chống tiêu sáo bị vỡ

Để tiêu sáo không bị vỡ, các bạn có thể quấn dây 2 đầu, quấn dây toàn thân, bọc đồng, bọc inox, bọc cao su, bọc nhựa. Hiện nay, thì phương pháp bọc inox 2 đầu sáo được áp dụng khá nhiều. Tuy nhiên, mình không áp dụng do nó sẽ có ảnh hưởng đến âm thanh của cây sáo và việc khoét đi một lớp võ để bọc inox vào làm cây sáo, tiêu mất tính tự nhiên. Theo một vài quan niệm, thì nếu bọc bằng cao su hay nhựa dẻo sẽ ít ảnh hưởng đến âm sắc hơn, nhưng mình thấy là chưa chắc đã như vậy. Sáo làm bằng cao su thì làm sao âm thanh tốt bằng sáo inox, do vậy, cao su sẽ hạn chế việc phát tán âm của thành ống sáo hơn inox. Cái này mình cũng không nghiên cứu kỹ lắm, vì mình xác định là không bọc, nếu có bọc, mình nghĩ nên bọc một đoạn inox ngắn thôi (tầm 5mm là đủ)

Cách phòng chống tiêu sáo bị nứt

• Chọn những ống nứa trúc không quá già để làm tiêu sáo. Cách này thường không được áp dụng, vì nứa già, trúc già sẽ cho âm thanh tốt.
• Xử lý vỡ tiếng cây tiêu sáo bằng các phương pháp đặc biệt: như chúng ta thấy, sáo đã chơi được một thời gian (nó nhìn bẩn bẩn, đen đen, nó đã sống qua mùa hanh khô) thì nó dãn nỡ tốt, nên ít bị nứt. Vậy, đây là một cách để chống nứt tiêu sáo khá tốt. Để xử lý vỡ tiếng cây tiêu sáo, thực tế là không có phương pháp nào tối ưu cả. Mình xin chia sẽ một vài phương pháp được một số ít người sửa dụng đó là: ngâm hoặc bôi dầu (một loại dầu gì đó mình cũng không rõ lắm), nó sẽ ngấm vào và làm “mềm” các thớ trúc nứa đi một chút, những ống quá già đanh sẽ bớt đanh đi, và thường thì nó sẽ thâm thâm giống vỡ tiếng, âm thanh cũng có sự thay đổi (khá giống với vỡ tiếng).
• Để cây tiêu sáo tránh những chỗ có gió, hanh khô vào mùa hanh khô. Tốt nhất là chơi xong, các bạn cất nó vào túi sáo (túi da có lớp nhung mềm bên trong là tốt nhất)
• Làm nóng lòng ngoài tiêu sáo trước lúc thổi khi trời lạnh. Khi trời lạnh, khi hơi vào lòng trong sáo làm nóng sáo, thì sự chênh lênh nhiệt độ giữa trong và ngoài thành trúc nứa sẽ dẫn đến việc nứt tiêu sáo. Vì vậy, chúng ta cần làm nóng đều cây sáo rồi mới bắt đầu chơi.
• Quấn dây nhiều vòng trên tiêu sáo. Đây cũng là cách phòng chống nứt hiệu quả, nó được áp dung ở sáo tàu, đặc biệt là dizi Trung Hoa. Tuy nhiên, đối với tiêu sáo Việt mình, phương pháp quấn dây nên hạn chế, do nó ảnh hưởng đến âm sắc cây sáo, tiêu, làm cho sự dần truyền và thoát âm bị cản trở.

Cách xử lý khi tiêu sáo bị nứt, vỡ

Ai cũng biết, nứt thì dán lại, vỡ thì ghép lại. Tuy nhiên, keo 502, quấn dây ( 2 phương pháp hay được áp dụng) thì lại không được lâu và không hiệu quả triệt để vì đã nứt nó sẽ nứt thêm, keo 502 không bền với nước, quấn dây thì không kín hơi.

Các bước xử lý khi bị nứt vỡ

• B1. Chặn việc nứt thêm bằng cách cưa, hoặc khoan chặn 2 đầu vết nứt, sau đó dùng keo và mùn, bột trúc nứa, bột gỗ, bột mọt, … để trám vào.
• B2. Nếu viết nứt sâu, có thể bị hở ra, thì cần dùng keo để làm kín lại. Các bạn có thể dùng 502, tuy nhiên, khi dán, các bạn cần tì mạnh để 2 mặt nứt nó áp sát vào nhau.
• B3. Nếu bị vỡ toang, hoặc vết nứt sâu quá, các bạn có thể dụng các loại keo đặc biệt để dán như keo AB, … (hoặc các loại keo chuyên dụng khác). Thường thì đế gắn các loại keo này, các bạn phải làm cho vết nứt to ra để keo và các phần tử bột trám vào.
• B4. Đánh bóng lại, làm mờ các vết nứt.