Nên chọn mua sáo Dizi loại nào: Sáo Dizi Giả ngọc – Nạm ngọc (Xanh) hay s Dizi Bạch Mã (trắng) hay s Dizi trúc tím, hay lệ trúc, hay sáo Dizi không khớp, khớp đồng, khớp inox, khớp kép. Nên mua sáo Dizi tone gì: Đô (F) hay La (D) hay Sol (C). Mới tập thì nên mua loại Dizi nào. Bài Viết này sẽ giải đáp giúp các bạn.
Mục lục - Bấm vào mục lục để đến phần cần xem
Sáo Dizi là gì – sáo Tàu là gì?
Sáo Dizi là một loại sáo ngang của Trung Quốc, giống sáo trúc, sáo nứa, sáo ngang Việt Nam mình nhưng được chế tạo tại Trung Quốc và được các shop nhập về. Dizi khác với sáo Việt ở chỗ nó được trang trí đồng bộ hơn, đẹp hơn, thường có khớp nối và có thêm lỗ dán màng rung. Lỗ dán màng rung sẽ được dán 1 lớp màng rung mỏng để tạo âm rung.
Các loại sáo Dizi – sáo Tàu.
Sáo Dizi có thể phân loại dựa theo các yếu tố sau:
- Phân loại sáo Dizi theo chất liệu, nguyên liệu: Dizi có thể làm bằng 4 loại trúc chính đó là trúc đắng (Nigatake), trúc tím (trúc đen – Zizhu) và lệ trúc (Xiang fei), Qi tre. Ngoài ra còn có các loại trúc như tre trắng, Phyllostachys, đá tre, gỗ , Dan Zhu, Eichhornia tre, spiro tre mận, … Trong đó Qi tre và lệ trúc – Xiang Fei là 2 dòng tre hiếm và quý hơn và ít được bán tại Việt Nam vì giá thành rất cao.
Xem thêm: Nguyên liệu chế tạo sáo Dizi - Phân loại theo tone sáo: Các tone của sáo Dizi phổ thông là C D E F G, tuy nhiên, ở Việt Nam có 3 tone phổ biến là C (bằng tone Sol Việt), D (La trầm), F (Đô c5). Những tone khác được sử dụng ít hơn nên cũng được bán ít hơn. Để biết vì sao sáo Dizi nói riêng và tiêu sáo Trung Quốc nói chung có cách gọi tên khác các bạn xem thêm bài viết tone sáo là gì
- Phân loại sáo Dizi theo khớp nối: Khớp nối ở Dizi có tác dụng tháo lắp, làm ngắn gọn sáo Tàu và hiệu chỉnh cao độ âm khi cần thiết (để khắc phục vấn đềtần số âm bị chênh lệch do luồng hơi mạnh nhẹ và nhiệt độ môi trường). Dizi có thể không có khớp, có khớp đồng, khớp inox đơn và khớp kép.
- Phân loại sáo Dizi theo màu sắc: Dizi hầu hết được sơn màu và trang trí đẹp mắt. Dựa vào màu sắc mà người Việt đã đặt tên cho sáo Tàu thành: Xanh = Nạm ngọc, giả ngọc, Đen = Hắc Mã, Hắc Ngọc, Trắng = Bạch Mã, Bạch Ngọc, … Có người gọi theo màu, có người gọi theo tên là Bạch Mã hay Nạm Ngọc thực ra là để thể hiện màu sắc của sáo Dizi.
Dựa trên cả 4 yếu tố phân loại trên, người ta có thể gọi tên sáo Dizi như: Dizi Nạm ngọc khớp inox, Dizi xanh khớp kép hay sáo Dizi trúc tím khớp inox. Và mỗi lại lại được chia thành nhiều tone khác nhau. Chúng ta có thể gọi sáo Dizi Bạch Mã khớp inox tone F (Đô Việt) chẳng hạn.
Như vậy, chúng ta đã biết và hiểu vềcác loại sáo Tàu Dizi và cách phân loại cũng như cách gọi tên.
Nên chọn loại sáo Dizi nào và tone gì?
Nên chọn mua sáo Dizi tone gì?
- Tone sáo Dizi là gì? Các cây sáo cùng loại (có thể khác tone) đều có giai điệu các nốt giống nhau, tức là khi ta bấm thế bấm giống nhau và thay đổi thành giai điệu thì sẽ ra các giai điệu giống nhau, tuy nhiên, sáo tone cao hơn thì giai điệu có sẽ cao hơn, giống như 2 người cùng hát 1 bài, nhưng người hát giọng cao, người hát giọng thấp. Tone cũng như giọng, nó thể hiện độ cao của sáo. Hiểu một cách nôm na, thì tone là nốt thấp nhất của cây sáo (theo quan niệm tone của Việt Nam), đối với Dizi, tone của Dizi được ký hiệu ở lỗ bấm thế bấm nốt Fa, vậy nên chúng ta sẽ từ đi khoảng cách Đô – Fa (2,5 cung) để có tone của Dizi theo quan niệm của Việt Nam mình từ kí hiệu trên sáo. Ví dụ, trên sáo Tàu kí hiệu là F thì sẽ là sáo Tàu tone Đô (kí hiệu của Đô là C).
Xem thêm tone sáo là gì - Nên chọn tone sáo Dizi nào? Sáo trúc nứa Việt – sáo ngang Việt Nam có tone Đô là phổ biến nhất, trong khi sáo Dizi thì tone La (Dizi D) có vẻ phổ biến hơn như các tác phẩm Họa Tâm, Họa Tình, … Ở Trung Quốc người ta thường chơi Dizi D (La) và Dizi G (Rê) nhiều hơn, nhưng ở Việt Nam, 2 tone Dizi phổ biến nhất là Dizi F (Đô) và Dizi D (La). Đây cũng là 2 tone sáo Việt phổ biến nhất nhưng ở sáo Việt thì sáo Đô C5 phổ biến hơn sáo La trầm A4. Thực ra, các bạn mua sáo chọn tone thường hỏi shop tone Dizi nào phổ biến nhất, shop nói gì thì các bạn thường chọn theo. Ở đây, mình xin phân tích kỹ hơn 1 chút về cách chọn tone sáo Dizi. Sáo Tàu có kích thước lòng ống to hơn, dày hơn và có lỗ dán màng nên tốn hơi hơn sáo Việt khá nhiều. Vậy nên, các bạn mới tập nên chọn sáo Tàu tone Đô (F), còn nếu tự tin có luồng hơi tốt hoặc sẽ cố tập được thì có thể chọn Dizi tone La (D), còn Dizi tone Sol (C) khá tốn hơi nên sẽ là 1 lựa chọn cân nhắc (nếu đã chơi tiêu thì có thể chọn lựa vì nó tương đương chơi tiêu Đô).
Nên chọn loại sáo Tàu chất liệu gì?
- Trúc tím và trúc đắng là 2 dòng Dizi có bán ở Việt Nam, trong đó Dizi trúc đắng phổ thông hơn với các loại như Dizi giả ngọc, Nạm ngọc, Bạch Mã, … các loại Dizi có sơn màu hay chỉ sơn bóng hầu như là sáo Dizi trúc đắng. Loại trúc này thường được khai thác ở Quế Lâm, Chiết Giang nên cũng hay được gọi là trúc Quế. Đây là cũng là loại trúc làm Dizi phổ thông nhất ở Trung Quốc (giống với nứa ở Việt Nam). Trúc tím cũng giống trúc ở Việt Nam hiện tại thường được làm động tiêu.
- Sáo Dizi trúc tím có âm êm hơn, nhưng không đanh, sắc tiếng như sáo Dizi trúc đắng (người TQ thường chọn sáo Dizi trúc Đắng, trúc Quế hơn là trúc tím khi mua sáo Dizi).
- Sáo Dizi lệ trúc và Qi trúc thường rất hiếm và giá rất cao (thường phải trên 20 triệu với Dizi lệ trúc và Qi trúc thì rẻ hơn chút xíu). Sáo Dizi lệ trúc ở Việt Nam thì không phải là lệ trúc mà chỉ là loại trúc đắng cao cấp được tạo vân hoa do nhiệt (loại này vừa giá cao vừa âm không có nhiều khác biệt nên trừ khi trọng hình thức còn nên lựa chọn loại sáo Tàu khác có giá rẻ hơn). Dizi Qi trúc và Dizi Lệ trúc đều có chất trúc rắn và sự đàn hồi tốt, độ dày thích hợp để làm Dizi tone trầm như La và Sol. Lệ trúc có nền trúc màu vàng nâu và các đốm đen như những giọt nước mắt, có chất trúc chắc và mịn, cho tiếng ngọt, còn Qi trúc thì cứng và đanh hơn nên tiếng vang và trong hơn. Đây là 2 dòng trúc cao cấp có giá thành cao do hiếm là chính, về âm thanh, các bạn hoàn toàn có thể lựa chọn những cây sáo Tàu Dizi dòng trúc đắng loại cao cấp hoặc tuyển chọn hoặc trúc tím (người Trung Quốc họ cũng làm vậy).
- Xem thêm: Nguyên liệu chế tạo sáo Dizi
Nên chọn sáo Dizi có khớp nối hay không, có khớp nối đơn hay khớp kép.
- Sự khác nhau giữa các loại khớp nối: Khớp đồng được làm bằng đồng, khớp inox được làm bằng inox và khớp kép được làm kép (như hình bên dưới). Thường thì phần bên trong của khớp nối luôn được làm bằng đồng, kể cả khớp kép hay khớp inox đơn, kể cả dòng tiêu sáo Tàu cao cấp, đắt tiền, sự chênh lệnh giá giữa khớp inox và đồng không nhiều nên có thể đồng ở bên trong sẽ tốt hơn (có thể là do độ co giản hoặc sự phản xạ âm của đồng tốt hơn và ở bên trong cũng không sợ bị zỉ). Khớp inox sẽ đẹp màu lâu hơn, không bị zỉ và đen màu như khớp đồng. Khớp kép nhìn sang trọng hơn.
- Nên chọn loại khớp nối nào cho sáo Dizi: Về cơ bản, sáo Dizi không khớp sẽ có chất lượng thua sáo Dizi có khớp, khớp đồng sẽ thua khớp inox và khớp đơn sẽ thua khớp kép. Lý do là vì người ta sẽ gắn các dòng khớp cao cấp hơn, đẹp hơn lên cây sáo Dizi tốt hơn (chứ về giá trị cái khớp không đắt hơn là bao nhiêu) và khớp kép thì lắp vào Dizi khó hơn nên cũng đắt hơn. Tuy vậy, vì bên Trung Quốc họ làm hàng loại, số lượng hơn, việc phân loại cũng không thể chính xác hoàn toàn, vậy nên các dòng sáo Dizi giá thấp hơn có một số cái sẽ có âm nhỉnh hơn các dòng sáo Dizi giá cao hơn. Do đó, riêng shop mình ngoài định giá sáo Dizi theo mẫu, theo loại, còn phân giá lại theo âm thanh, thành các dòng sáo Dizi tuyển 1, 2, 3, 4 với mức giá chênh nhau 30k – 50k.
- Tác dụng của khớp nối: khớp nối có tác dụng tháo lắp làm gọn sáo Tàu thành 2 khúc ngắn hơn, dễ vận chuyển hơn. Hơn nữa tháo khớp ra sẽ dễ vệ sinh sáo hơn. Ngoài ra, khớp nối còn có tác dụng giúp chúng ta điều chỉnh cao độ âm thanh, kéo khớp ra cao độ sẽ trầm đi. Việc này có thể khắc phục được vấn đề tần số bị cao lên hay thấp xuống do luồng hơi mạnh nhẹ hoặc thời tiết nóng, lạnh khác nhau. Do vậy, khớp nối rất quan trọng, nhưng khớp nối cũng ảnh hưởng 1 phần nhỏ đến âm sắc của sáo, đặc biệt nếu khớp nối không tốt (nhưng rất ít). Hầu hết các dòng Dizi cao cấp của Trung Quốc đều được trang bị khớp nối.
Nên chọn sáo Tàu Dizi màu gì?
Nên chọn sáo Tàu Dizi Bạch Mã hay Nạm ngọc, xanh hay trắng hay nâu hay đen. Đây là câu hỏi của rất nhiều bạn, nhưng đơn giản nó chỉ là màu sơn thôi. Và các bạn chọn theo sở thích là chính, nhưng nên lưu ý mấy vấn đề sau:
- Màu sơn nâu và màu trúc + màu sơn Mài hoặc sơn Pu nên rất bền. Các loại trúc khi phun sơn đều phải cạo vỏ nên sơn ngấm vào trúc và rất bền.
- Màu sơn đen, trắng, xanh, vàng, hồng thường dể bị xước bong do có 2 lớp sơn màu và lớp sơn bóng. Vậy nên nếu lựa chọn các màu này, các bạn nên bảo quản sáo tốt, thường bỏ trong túi nhung khi vận chuyển và đặc biệt nên thấp nước khi tháo, thay màng rung để màng rung không kéo bay lớp sơn (đặc biệt là khi tháo băng dính – một số bạn dùng băng dính để bịt lỗ dán màng).
- Màu đen, đốm, loang của trúc tím là màu vỏ tự nhiên, không phải theo thời gian.
- Màu sơn vàng kim tuyến và sơn tĩnh điện, rất bền.
Như vậy: trên đây là tất cả về các loại sáo Tàu Dizi và nên chọn loại sáo Tàu nào, tone gì? Về tone thì các bạn có thể chọn tone La hoặc Đô. Nếu mới tập chơi thì nên chọn sáo Dizi tone Đô (ký hiệu là F) còn về loại sáo thì còn tùy vào mức giá cần mua và sở thích của các bạn. Điều quan trọng hơn đó là cách chọn sáo Dizi tốt. Đến với shop sáo trúc Lãng Tử, các bạn không cần phải chọn lựa mà shop sẽ chọn thay cho bạn theo từng mức giá cho loại thường, tuyển 1, tuyển 2, …
Để chọn sáo Dizi tốt các bạn cần chọn cây sáo Dizi có trúc chắc, nặng, đanh, có độ dày phù hợp và kích thước ống trúc phù hợp và quan trọng hơn là test âm sắc và độ chuẩn tốt.
Xem thêm: Cách chọn sáo Dizi và bài viết Nên chọn sáo Dizi hay sáo trúc nứa sáo ngang Việt.
Các loại sáo Dizi, sáo Tàu tại shop.
Sáo Tàu Dizi tại shop được bán với đầy đủ các loại và mỗi loại đều được định giá lại sát với chất lượng âm thanh hơn và quan trọng nhất là giá thành luôn rẻ hơn thị trường.
Xem thêm các sản phẩm tại Mua sáo Dizi
Bảng giá sáo Dizi.

Video giới thiệu các loại sáo Dizi.
Xem tại đây
…